Kripto şirketleri bir süredir Web 3.0 ve Metaverse hakkında konuşuyor olsa da, Facebook’un kendine daha fazla ilgi çekebilmesi için Meta olarak yeniden markalaşması gerekti.
O zamandan beri, Microsoft gibi diğer Büyük Teknoloji şirketleri, kendilerini havalı şirketler olarak gösterme eğilimine girdiler. Spor ayakkabı şirketi Nike gibi diğerleri, dijital giyilebilir spor ayakkabı satmaya hazırlanıyor gibi görünüyor. Belki de yakında Avatarınızı Jordan’s’ta giydirebileceksiniz. 👟
Metaverse yeni, modaya uygun bir terim gibi görünse de, terim yaklaşık 30 yıl öncesine dayanıyor. Bilim kurgu romanı “Snow Crash”in yazarı Neil Stephenson, bundan ilk bahseden oldu.
Meta = Ötesi
Evren = var olan her şey, özellikle fiziksel madde
1992'de yayınlanan kitabında yazar, yeterince ayrıcalıklı olanların zamanlarını Metaverse’de geçirdikleri distopik bir geleceği anlatıyor. Yani avatarlar olarak etkileşime girdikleri sanal bir gerçeklik. Metaverse’de yeni bir ilaç ortaya çıkıp kullanıcıların bilgisayarlarına bulaşmaya başladığında, sanal dünya gerçeğe dönüşüyor.
Metaverse ile yaygın olarak ilişkilendirilen bir başka kitap da “Ready Player One”dır. İçinde Metaverse, Oasis (Ontolojik Olarak Antroposentrik Duyusal Sürükleyici Simülasyon için Kısa) olarak adlandırılır.
Oasis aynı zamanda benim gibi sefil bir çocuğun bile gezegende yazılmış tüm kitaplara, kaydedilmiş tüm şarkılara ve tüm filmlere, televizyon dizilerine, video oyunlarına ve yaratılmış sanat eserlerine erişebildiği dünyanın en büyük halk kütüphanesiydi. . İnsan uygarlığının bilgi, sanat ve eğlencesinin toplandığı yer. Ve oradaydı, beni bekliyordu.
Yukarıdakiler kulağa oldukça uyumlu gelse de ve kütüphaneleri seven bizler için dijital bir harikalar diyarı bile olabilir. Yine de, tıpkı İnternet gibi, dezavantajları da yok değil. Özünde, Ready Player’daki OASIS, kurumsal açgözlülük tarafından bozulmuştur. Öngördüğümüz Metaverse farklıdır.
Ama yine de Metaverse nedir?
Çevrimiçi Dünyalardan Meta Evrenlere
Metaverse’in Pop Culture’da birçok referansı var, ancak üzerinde anlaşmaya varılmış bir tanım yok. Silikon Vadisi Yatırımcısı Matthew Bell, bunun “sizinle aynı fiziksel alanda olmayan diğer insanlarla oluşturabileceğiniz ve keşfedebileceğiniz bir dizi sanal alan” olduğuna inanıyor.
Oyun geliştiricisi Raph Kosters, Çevrimiçi Dünyalar, çoklu evrenler ve meta evrenler arasında ayrım yaparak farklı bir duruş sergiliyor. Ona göre, Çevrimiçi dünyalar 1978'den beri var, o zamanlar sadece metin olmalarına rağmen. Daha sonra sosyal özellikler ekleyen oyunlar da bu kategoriye girer.
Çevrimiçi dünyalar sosyal ve yaratıcı nitelikte olabilir. Sosyal çevrimiçi dünyalar, kullanıcıların birbirleriyle etkileşime girmesine izin verirken, yaratıcı çevrimiçi dünyalar, kullanıcıların yarattıklarını oluşturmasına ve paylaşmasına olanak tanır. Günümüzün Sosyal Medya ağlarında, TikTok kullanıcıları kesinlikle yaratıcı olduklarından, benzer şekilde mükemmel fotoğrafı çekmek için saatler harcayan Instagramcılar olduğundan, bu dünyalar bulanık.
Çoklu evren, birden fazla çevrimiçi dünyayı bir ağa bağlayan bir yerdir. Bağlantılı dünyaların paylaşılan bir kural kümesi veya teması yoktur ve kullanıcılar bunlar arasında hızla geçiş yapabilir. Çoklu evren, tanımladığı şekliyle Roblox’a benzer.
Raph Koster için Metaverse tamamen dijital bir olay değildir. Ona göre Metaverse, Artırılmış Gerçeklik gibi teknolojiler aracılığıyla doğal dünyayla birlikte çalışan bir çoklu evrendir. Bir örnek, gerçek bir fiziksel mağazaya girmek ve gardırobunuzu gerçekten hiç değiştirmeden bir şeyler denemek için AR kullanmak olabilir. Bazı kuaför salonları, müşterilere aynada çeşitli saç kesimlerinin size nasıl görüneceğini göstermek için zaten AI kullanıyor — bu nedenle daha sonra şikayet etmek için daha az yeriniz var.
Telefonlarımızla (Pokemon Go) şehirde sanal canavarları avlamak için koşuşturduğumuzu ve Axie Infinity oyuncularının sanal para birimlerini gerçek gelire ulaştırdığını unutmayalım.
Gelişmekte olan Tech’i takip eden bir analist olan Victoria Petrock, Metaverse’in bağlantı ile ilgili olduğuna inandığını ekliyor.
“Bütün bu şeylerin kusursuz, ikiz bir evrende bir araya gelmeye başladığı bir sonraki bağlantı evrimi, yani sanal hayatınızı fiziksel hayatınızı yaşıyormuş gibi yaşıyorsunuz.” kaynak
Bunun zaten iki dünyayı birbirine bağlayan oyunlardan farkı ne?
Bu soruyu cevaplamak için, bir blog yazısında Metaverse’in yedi sütununu tanımlayan Matthew Bell’e geri döneceğiz.
Kalıcılık — Metaverse asla duraklamaz, direnmez veya durmaz. Doğrudan durduğunuz yere geri döndüğünüz bir oyunun aksine, Metaverse’deki şeyler ilerlemeye devam ediyor.
Canlılık— Metaverse, şeylerin yaşanmasıyla gerçek hayata daha çok benzeyecektir; herkes onu olduğu gibi, gerçek zamanlı olarak deneyimleyecek. Tabii ki, tıpkı gerçek hayatta olduğu gibi, içinde de planlanmış etkinliklerimiz olacak.
Herkes bunun bir parçası olabilir — kimlerin katılabileceği konusunda bir sınır yoktur; herkes aynı anda Metaverse’de olabilirken, o hala insanlara kişisel bir mevcudiyet duygusu sağlar.
Çevrimdışı dünyada sahip olduğumuz gibi tam teşekküllü bir ekonomi olacak.
Özel ve genel ağları ve deneyimleri birleştiren, dijital ve fiziksel dünyaya yayılan bir deneyim. Hem açık hem de kapalı platformlar Metaverse’in bir parçası olacak.
Henüz görmediğimiz birlikte çalışabilirlik seviyeleri. Kullanıcılar dijital öğelerini, varlıklarını ve içeriklerini farklı oyunlarda, etkinliklerde ve deneyimlerde kullanabilir.
Zengin içerik — Metaverse, bireyler ve işletmeler tarafından yaratılan içerik ve deneyimlerle tamamlanacak — çok çeşitli katkıda bulunanlar. Yeni çeşitlilik seviyeleri göreceğiz.
Halihazırda belirli Metaverse özelliklerine sahip olan Roblox ve Fortnite gibi oyunların ve Decentraland ve Upland gibi blockchain oyunlarının ortaya çıktığını görmüş olsak da, şu ana kadar gerçek bir metaverse’e sahip tek bir oyun/şirket yok.
Yenilikçi oyna-kazan modeline sahip blok zinciri tabanlı oyunlar, oyuncuların kazandıkları sanal para birimlerini fiat para birimlerine dönüştürmelerini sağlar; bununla birlikte, ironik bir şekilde, bu genellikle birçok adımı ve aracıyı gerektirir. Daha birlikte çalışabilir bir yaklaşımdan hala uzağız.
Peki insanlar Metaverse hakkında konuşurken ne demek istiyor?
Bu gerçekten bireye ve mevcut Web’in anlaşılmasına bağlıdır. Ancak, en sık olarak, aşağıdaki bileşenlerden bir veya birkaçına sahip platformlara atıfta bulunuyorlar:
Eski web hizmetleri ve gerçek dünya etkinlikleriyle örtüşen özellikler (örneğin, bir bulut sağlayıcısında barındırılan Pokemon’u yürümek ve yakalamak)
Gerçek zamanlı 3D bilgisayar grafikleri ve kişiselleştirilmiş avatarlar
Basmakalıp oyunlardan daha az rekabetçi ve daha az hedef odaklı olma eğiliminde olan çeşitli kişiden kişiye etkileşimler
Kullanıcılara sanal öğelerini oluşturmaları için tüm dünya kadar araçlar sağlamak
Dış ekonomik sisteme bağlantılar — tıpkı mevcut kazan-kazan oyunları gibi.
VR ve AR kulaklıklara uygun tasarımlar.
Bu son nokta, bizi Metaverse: Technology’deki bir gönderide ilk önce beklediğiniz bir şeye getiriyor.
Metaverse’i destekleyen teknolojiler
Çoğu 2008 yılını mali krizle ilişkilendirecek olsa da, bu aynı zamanda IBM’in Second Life adlı sanal bir dünyada iş modellerini keşfetmek için 100 Milyon Dolarlık bir yatırımı tamamladığı yıldı. Bu 100 Milyon Dolara ne olduğunu kimse tahmin edemiyor, çünkü Second Life’ı tutan şirket ve bununla birlikte dijital bir dünya sağlama misyonu iflas ettikten kısa bir süre sonra.
Bu sefer farklı olan ne?
Bu bizim ilk Metaverse yutturmaca döngümüz değil, ancak bu sefer işleme teknolojisinde önemli avantajlarımız var ve VR ve AR, tüketici uygulamalarına entegre ediliyor. Facebook/Meta’nın 8 milyondan fazla Oculus Quest başlığı sattığı tahmin ediliyor. Dijital dünyalara artan ilgi, devam eden pandemi ile bağlantılı olabilir. Bir konsere fiziksel olarak gidemiyorsanız, bir konsere katılmak sanal olarak daha çekici hale geliyor.
Rapçi Travis Scott’ın Fortnite’ta yakın zamanda verdiği bir konser 12,3 milyon kişi tarafından ilgi gördü. Sanal deneyimlere önemli bir ilgi var. Hatta o kadar ki PWC, pazarın 2030 yılına kadar 1.500 trilyon doların üzerine çıkacağını tahmin ediyor.
AR ve VR cephesindeki gelişmelere ek olarak, Non-Fungible-Tokens bu yıl büyük bir ivme kazandı ve Open Sea Hacimleri Ekim ayında tekrar 100 Milyon’u aştı.
Değiştirilemeyen tokenler, dijital öğelerin güvenilir bir şekilde sahiplenilmesini sağlar ve o zamandan beri crypto-kitties daha geniş çapta benimsenmiştir. Hala günümüzde bile, Sotheby’s gibi ünlü müzayede evleri bile şimdi müzayede NFT’leri satışa çıkarmış durumda.
NFT’ler, içerik oluşturucuların Metaverse’de oluşturdukları içerikten para kazanmalarını sağlamanın çok önemli bir parçası olacak ve finansal altyapının temel bir parçası olarak görülebilir.
Hepsini bir araya getirmek
Genel olarak, Metaverse henüz tanımlanmadı. Ne olursa olsun, dijital dünyayı gerçek dünyayla birleştiren, daha geniş ekonomilere bağlanan, farklı dünyalara yayılan, VR ve AR’den yararlanan ve sahip olduğumuz bir düzeyde birlikte çalışabilirlik sağlayan şimdiye kadar görülmedik bir ekonomi içeren bir deneyim olacağından oldukça eminiz.
Bir Metaverse fikrinin ne kadar heyecan verici olduğu konusunda, Snow Crash veya Ready Player One’da açıklandığı gibi bir Metaverse’e dönüşmediğinden emin olmalıyız. Gerçek hayatta gördüğümüz eşitsizlikleri Metaverse’e getirmek yerine, daha eşit bir şey yaratma şansı olabilir. Metaverse’i kontrol eden tek bir şirket (özellikle Facebook gibi gizliliği ihlal eden bir sicile sahip olmayan) olmamalıdır.
Facebook’a ait bir metaverse’e sahip olma ihtimalinin gerçekten korkutucu olduğunu düşünüyorum. Dijital evrende daha fazla zaman geçireceğimizi düşünüyorsanız, o evrenin Facebook tarafından kontrol edildiğini, içinde yaşadığımız gerçek dünyayı çıkardığını ve kontrol ettiğini hayal edin. — Boson Protokolü
Bunun yerine, Minima’da açık bir meta veri deposunu savunuyoruz.
Bir Metaverse sanal dünyaları birbirine bağlar ve bu nedenle insanların sistemler arasında kolaylıkla hareket etmesini sağlamak için açıklık gerektirir. Web 3.0'a daha geniş geçişin bir parçası olarak Metaverse, insanların mahremiyetlerini feda etmelerini gerektirmeyen ve yaratıcılara yarattıkları tüm içerik için adil paylarını sağlayan daha adil iş modelleri oluşturmaya yardımcı olabilir.
Böyle bir Metaverse’de, platforma sahip olanlar değil, yaratan insanlar para kazanacaktı. Bunun gibi bir Metaverse’in gerçeğe dönüşmesi için üzerinde çalıştığı gerçekten merkezi olmayan bir platforma ihtiyacımız var. Reklamlar aracılığıyla kendini finanse etmek için insanların bilgisinden faydalanması gerekmeyen, ancak topluluk tarafından topluluk için yönetilen bir platform.
Bu yazı Naomi Oba tarafından yazılmış makalenin Türkçe çevirisidir.
